Human2

Na Auschwitz weerklonk de roep: “Nooit Meer.” Maar vandaag zegt een officieel VN-rapport dat er in Gaza ernstige gronden bestaan om te geloven dat er een genocide plaatsvindt. Terwijl duizenden levens worden verwoest, zwijgen staten of verschuilen ze zich achter juridische begrippen en procedures. Zwijgen is geen neutraliteit, maar medeplichtigheid. Want het Genocideverdrag van 1948 verplicht staten om niet te wachten tot een rechtbank uitspraak doet, maar onmiddellijk te handelen als het vermoeden van een genocide ernstig is. De vraag is niet of we genoeg weten, maar of we genoeg moed hebben om te reageren op wat we weten.

Dit artikel analyseert het conflict tussen Rusland en Oekraïne vanuit een ecologisch-pragmatisch perspectief. Waar conventionele benaderingen vertrekken vanuit een statelijke logica van soevereiniteit en territoriale controle, stelt dit artikel dat duurzame veiligheid slechts mogelijk is door wederzijdse afhankelijkheden te erkennen en institutioneel vorm te geven. Ecologisch pragmatisme wordt gedefinieerd als het normatief handelen dat rekening houdt met de ecologische en sociale mogelijkheden, kwetsbaarheden en noodzakelijkheden van bevolkingen en hun niches, met als doel een duurzaam evenwicht te bereiken. Deze benadering sluit aan bij de commons-traditie van Ostrom en wordt verder ontwikkeld binnen Human2. Het artikel concludeert dat duurzame veiligheid niet kan voortkomen uit militarisering of territoriale herschikking, maar enkel uit institutionele vormen die interdependentie erkennen en gezamenlijk beheren.

Dit essay vormt het afsluitende deel van een vierluik dat de brug slaat van historische analyse naar ecologische co-existentie. Het contrasteert de gesloten identiteitspolitiek van Ezra en Nehemia met Ruths open keuze voor relatie en adaptatie, verwoord in haar stelling “uw volk is mijn volk, en uw God is mijn God”. Geïnspireerd door Darwin’s ecologische logica van niches (Darwin, 2009; Hutchinson, 1957) en Popper’s idee van de open samenleving (Popper, 1957), wordt een relationeel-ecologisch model ontwikkeld dat vier lagen onderscheidt: fysiek, biologisch, sociaal en symbolisch (Otium, 1971; Folke, 2006). De conclusie: duurzame vrede ontstaat niet uit macht over land of middelen, maar uit gedeelde verhalen, wederzijdse erkenning en gezamenlijk beheer van ecologische systemen (Conca et al., 2025). Ruths perspectief biedt zo een onverwachte sleutel tot rechtvaardige co-existentie in Israël en Palestina.

Dit essay leest het bijbelboek Ruth als een ethisch tegenverhaal binnen een canon die ook mechanismen van uitsluiting bevat, zoals zichtbaar in de boeken Ezra en Nehemia. Vertrekkend vanuit Karl Poppers kritiek op historicisme en Charles Darwins concept van adaptieve variatie, analyseert de tekst hoe gesloten historische logica’s leiden tot uitsluiting, terwijl openheid, vermenging en relationele trouw juist veerkracht en gerechtigheid genereren. Ruth, als Moabitische vrouw, ondermijnt de etnisch-puriteinse theologie van haar tijd en wordt een structurele motor van toekomstgerichte vernieuwing. De canon blijkt niet eenduidig, maar meerstemmig: ze bevat de kiemen van haar eigen kritiek. Door Ruth te lezen als een ethische ‘mutatie’ in een gesloten systeem, ontstaat een theologisch en filosofisch pleidooi voor adaptieve openheid, rechtvaardige verbondenheid en kritisch omgaan met traditie. Het essay eindigt met een reflectievraag naar hedendaagse systemen die nog steeds opereren volgens gesloten scripts van afkomst of identiteit.

De internationale roep om een Palestijnse staat bevestigt een vertrouwd politiek model: dat van de soevereine natiestaat. Maar is dit model nog geschikt om duurzame rechtvaardigheid en co-existentie te garanderen, zeker in een ecologisch en cultureel verweven gebied als Israël en Palestina?Dit essay stelt een alternatieve denkrichting voor: een ecologische politiek die niet vertrekt van grenzen en soevereiniteit, maar van gedeelde leefomstandigheden – een niche. Aan de hand van een relationeel-ecologisch vierlagenmodel (fysiek, biologisch, sociaal en symbolisch) analyseren we hoe de Palestijnse leefruimte systematisch wordt ondermijnd, en hoe een politiek van herstel er zou kunnen uitzien.In plaats van te streven naar afzonderlijke staten, richt ecologische politiek zich op co-existentie binnen een gedeelde ecologische realiteit – met zorg voor hulpbronnen, culturele ritmes en meervoudige vormen van kennis. Geen blauwdruk, maar een kans op relationele rechtvaardigheid

Israël beroept zich op het internationale recht om zijn militaire acties te legitimeren, maar komt zo paradoxaal in een juridische fuik terecht: het claimt de rechten van een soevereine staat, maar weigert de verantwoordelijkheden van een bezetter te dragen.Dat leidt tot toenemende internationale kritiek, maar ook tot een verschrompeling van de eigen bewegingsruimte. Hoe langer het asymmetrisch juridisch kader wordt aangehouden, hoe moeilijker het wordt om geweld, macht en morele legitimiteit met elkaar te verzoenen. Palestina wordt uitgesloten, maar ook de morele en juridische grond onder de voeten van Israël verbrokkelt. Dit essay pleit voor een heroriëntatie: niet méér recht, maar recht dat rechtvaardigheid dient. Voor beide partijen.

Dit essay onderzoekt hoe het herstelproject na de Babylonische ballingschap, onder leiding van Ezra en Nehemia, evolueerde van een politiek van inclusie naar een gesloten systeem van genealogische en religieuze uitsluiting. Uitgaand van het edict van Cyrus en de heropbouw van de tempel in Jeruzalem, analyseert deze tekst hoe grensvorming zich voltrekt op vier onderling verweven niveaus:

"Ze hebben hun dochters als vrouwen genomen voor zichzelf en hun zonen, zodat het heilige zaad zich vermengd heeft met de volken van deze landen. En de hand van de leiders en de oversten is de eerste geweest in deze ontrouw."— Ezra 9:2

Dit essay vertrekt vanuit een filosofische bezorgdheid over wat Karl Popper het historicisme noemde — de neiging om de geschiedenis op te vatten als een noodzakelijk proces met wetten die het verloop van de geschiedenis voorspelbaar maken. Deze denkfout is een brede systemische dynamiek die zich in alle ideologieën kan nestelen, zoals in het revisionistisch zionisme en als in het Palestijns verzet onder de vlag van Hamas. In deze tekst wordt geprobeerd om deze gesloten structuren zichtbaar te maken als deel van een epistemologische en ethische valstrik.

De onderzoeksvraag die ik hier wil behandelen is deze: zou het kunnen dat er, ondanks de expliciete ontkenning van Israël, toch sprake is van een genocide in opbouw – niet door bewuste intentie, maar als gevolg van artificiële intelligentie die de oorlogsvoering structureel vormgeeft?

Terwijl weervrouw Jill Peeters waarschuwt dat we pas actie zullen ondernemen als het Zoniënwoud in vlammen opgaat, noemt Jean-Marie Dedecker de klimaatopwarming “fantastisch” — want dan kunnen er palmbomen op de dijk van Middelkerke groeien. Wat zegt dit over de manier waarop we communiceren over onze toekomst? Dit essay onderzoekt hoe sociale systemen omgaan met informatie en waarom morele reflectie — tweede orde communicatie — van levensbelang is om als samenleving te kunnen overleven.

Deze tragedie, over de crashes van twee nieuwe Boeings 737 MAX 8, vertelt iets fundamenteels over de diepere aard van systemen: wanneer systemen — menselijk of niet-menselijk — zich enkel nog op zichzelf terugplooien, zonder zich nog af te stemmen op de werkelijkheid, groeit de kans op een catastrofe. Systemen die alleen nog naar zichzelf verwijzen verliezen hun vermogen om bij te sturen. Het resultaat is géén evolutie, maar ontsporing. Géén controle, maar instorting.